Tradycja Liturgii stacyjnej zrodziła się w Rzymie. Przez kilka pierwszych wieków chrześcijaństwa biskup Rzymu nie miał „swojego” kościoła. Katedra biskupa Rzymu została wybudowana dopiero po roku 313 poza terenami zamieszkiwanymi przez chrześcijan. Papież nawiedzał rzymskie kościoły tytularne, by sprawować w nich uroczystą Eucharystię, w której uczestniczyli przedstawiciele wszystkich siedmiu regionów kościelnych Rzymu. Przybycie biskupa Rzymu do lokalnej wspólnoty nadawało Eucharystii szczególnie uroczysty charakter. Drugie „źródło” świątyń stacyjnych to kościoły związane z kultem świętych – szczególnie męczenników.
Liturgiczne „wędrowanie” papieża po rzymskich kościołach nie ograniczało się jedynie do okresu Wielkiego Postu, lecz trwało cały rok obejmując najważniejsze święta i okresy liturgiczne. Tradycja wielkopostnych kościołów stacyjnych była kultywowana w Rzymie aż do początków XIV wieku. Przywrócono ją tam w roku 1979. Liturgię tę podjęło z czasem wiele innych stolic biskupich. Za sprawą abp. Marka Jędraszewskiego, jako ówczesnego metropolity, zaczęto ją sprawować w Łodzi w 2013 r. Obejmując Archidiecezję Krakowską abp Jędraszewski wprowadził ją także pod Wawelem.
Kościołem stacyjnym drugiego czwartku Wielkiego Postu jest bazylika Najświętszej Maryi Panny na Zatybrzu. Świątynia znajduje się w miejscu, w którym trzydzieści osiem lat przed narodzinami Jezusa wytrysnęła najczystsza oliwa. Tu śmierć męczeńską poniósł św. Kalikst, który został zrzucony do studni z okna swego domu. Pierwszą budowlę na tym miejscu wzniósł papież Juliusz I między 340 a 352 rokiem. W apsydzie kościoła jest mozaika prezentująca Chrystusa z Maryją po prawicy i ze świętymi po obu stronach.
Rzymskiemu kościołowi stacyjnemu drugiego czwartku Wielkiego Postu w Krakowie odpowiada kościół św. Barbary wzniesiono w latach 1338-1402, należy do jezuitów. Wygłaszał w nim swoje kazania o. Piotr Skarga. Wewnątrz świątyni znajduje się XV-wieczny krucyfiks, który pierwotnie stał na cokole na środku kościoła. W ołtarzu głównym umieszczono późnogotyckie malowidła i pełnoplastyczną grupę rzeźbiarską (przedstawiającą Modlitwę w Ogrójcu), która została stworzona przez kręgi Wita Stwosza. W podziemiach spoczywa o. Jakub Wujek, pierwszy tłumacz Biblii na język polski.
Duchowość Liturgii stacyjnej koncentruje się wokół trzech elementów. Pierwszy to pokutny charakter celebracji, dzięki któremu można głębiej przeżyć Wielki Post. Uczestnicy „dnia stacyjnego” słuchają Słowa Bożego, trwają na modlitwie, podejmują post, a w czasie celebracji Eucharystii składają ofiarę na potrzebujących. Ci, którzy pielgrzymują do kolejnych kościołów, przebywają również duchową drogę, która zbliża ich do głębszego przeżycia Paschy Pana. Drugim celem jest ukazanie miasta jako „przestrzeni świętej”, bo wierni gromadzą się na liturgii pokutnej w każdej jego dzielnicy. Trzeci aspekt to przybycie biskupa do wspólnoty. Biskup umacnia uczestników Eucharystii w gorliwym podejmowaniu modlitwy, postu, i jałmużny, a jego obecność jest znakiem jedności Kościoła.