- Dramatyczna sytuacja współczesnego świata domaga się od nas, istot obdarzonych sumieniem i wrażliwością na sprawy innych, włączenia się w obronę wspólnych dóbr. (…) To jest nowa realizacja starego hasła, wpisanego w naszą polską tradycję: „za wolność naszą i waszą” - mówił abp Marek Jędraszewski podczas otwarcia konferencji naukowej „W służbie społeczeństwu. Polska w obronie praw człowieka na świecie i w kraju”.
W wygłoszonym podczas otwarcia konferencji słowie wstępnym, metropolita krakowski przypomniał o mijającej 189. rocznicy wybuchu Powstania Listopadowego. Sprzysiężenie w Warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty pod dowództwem Piotra Wysockiego poparło społeczeństwo i Kościół. Episkopat uznał zryw listopadowy za powstanie narodowe i podpisał akt detronizacji cara Mikołaja I jako króla Polski. – Szczególnie aktywny był biskup kujawsko-kaliski Józef Szczepan Koźmian. Do tego dołączyło się duchowieństwo, a do wojska – jako kapelani – zgłaszali się księża – zaznaczył.
Arcybiskup zwrócił również uwagę na przypadającą w tych dniach kolejną rocznicę – 50-lecia opublikowania dzieła kardynała Karola Wojtyły „Osoba i czyn”. Podkreślił, że książka zawiera dwa poziomy rozważań. Pierwszy z nich dotyczy zagadnienia jednostki ludzkiej i jej spełniania się przez moralnie dobre czyny, o których mówi właściwie ukształtowane sumienie. Drugi ma charakter wspólnotowo-społeczny i zakłada, że osoba rozwija się przez urzeczywistnianie wspólnego dobra. – Tym wspólnym dobrem podczas Powstania Listopadowego była zagrożona Ojczyzna, poniżana i pomiatana przez carów. Uznano, że trzeba przywrócić jej świetność. Skoncentrowanie najbardziej szlachetnych pragnień Wysockiego, zrodziło także jego patriotyzm i związany z nim heroizm – gotowość do oddania życia za Ojczyznę. – mówił i dodał, że Karol Wojtyła wskazał na dwie postawy realizowania wspólnego dobra. Są nimi: solidarność i sprzeciw.
Metropolita zauważył, że rozważania zawarte w dziele „Osoba i czyn” pokazują, że oprócz historycznego spojrzenia na minione i współczesne wydarzenia konieczne jest światło o charakterze antropologicznym i etycznym. Podkreślił, że obecnie zagrożone jest wspólne dobro, jakim jest pokój i podstawowe prawa człowieka. – Ta dramatyczna sytuacja domaga się od nas, istot obdarzonych sumieniem i wrażliwością na sprawy innych, włączenia się w obronę wspólnych dóbr. Tak trzeba rozumieć włączenie się oddziałów Wojska Polskiego w różne misje pokojowe. To jest nowa realizacja starego hasła, wpisanego w naszą polską tradycję: „za wolność naszą i waszą” – powiedział.
Arcybiskup zacytował fragment Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”: „Ale wojny ze spraw ludzkich nie wyrugowano. Póki zaś będzie istniało niebezpieczeństwo wojny, a równocześnie brakować będzie międzynarodowej władzy posiadającej niezbędne kompetencje i wyposażonej w odpowiednią siłę, póty rządom nie można zaprzeczać prawa do koniecznej obrony, byle wyczerpały wpierw wszystkie środki pokojowych rokowań. Na kierownikach państw oraz innych czynnikach współodpowiedzialnych z nimi za los państwa ciąży zatem obowiązek, by strzec bezpieczeństwa powierzonych sobie ludów, poważnie traktując sprawy tak poważne. Czym innym bowiem jest zajmowanie się sprawami wojskowymi w celach słusznej obrony narodów, czym innym zaś – z chęci ujarzmiania innych ludów. Ani bowiem potęga militarna nie legalizuje żadnego użycia jej samej dla celów wojennych czy politycznych, ani też, gdyby na nieszczęście już do wojny doszło, nie wszystko tym samym staje się między walczącymi stronami dopuszczalne. Ci wszakże, którzy sprawie ojczyzny oddani służą w wojsku, niech uważają siebie za sługi bezpieczeństwa i wolności narodów. Jeżeli bowiem to zadanie właściwie spełniają, naprawdę przyczyniają się do utrwalenia pokoju”. – Tej refleksji nad tym, co znaczy być „sługą pokoju”, tym, który utrwala pokój w wymiarze przekraczającym progi naszej Ojczyzny, życzę Państwu z całego serca – zakończył abp Jędraszewski.
Konferencja naukowa „W służbie społeczeństwu. Polska w obronie praw człowieka na świecie i w kraju” została zorganizowana przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II przy współpracy z Wojewodą Małopolskim, Pocztą Polską i Wojewódzkim Sztabem Wojskowym w Krakowie.