Ordynariusz gliwicki bp prof. dr hab. Jan Kopiec został wyróżniony tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.
W piątek, 16 października, w sanktuarium św. Jana Pawła II w Krakowie odbyła się inauguracja roku akademickiego 2020/2021 Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. W czasie uroczystości tytuł doktora honoris causa odebrał bp prof. dr hab. Jan Kopiec, ordynariusz gliwicki. Wcześniej, o godz. 10.00 Mszy św. w papieskim sanktuarium na Białych Morzach przewodniczył kard. Stanisław Dziwisz, wieloletni osobisty sekretarz Jana Pawła II, a homilię wygłosił abp Marek Jędraszewski, metropolita krakowski i wielki kanclerz UPJPII.
Laudację z okazji nadania tytułu doktora honoris causa przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie bp. prof. Janowi Kopcowi, w imieniu nieobecnego ks. prof. Jacka Urbana, dziekana Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego odczytał ks. prof. Tomasz Rozkrut, prorektor ds. nauki i dyrektor Szkoły Doktorskiej.
Recenzenci honorowego doktoratu zwrócili uwagę na kilka pól badawczych, którymi zajmuje się bp prof. Jan Kopiec. Za istotną część twórczej działalności naukowej Laureata uznali edycję źródeł. Podkreślono wagę tego rodzaju pracy naukowej wymagającej erudycji historycznej i filologicznej. Drugim obszarem naukowej działalności bp. Jana Kopca wyróżnionym przez recenzentów jest biografistyka, a trzecim – historia Kościoła na poziomie diecezji. – Bp Jan Kopiec, jako historyk Kościoła, opowiada się za odkrywaniem własnej tożsamości Śląska Opolskiego – zauważono w laudacji, a recenzenci podkreślili także nieprawdopodobną pracowitość biskupa i jego niezwykły kontakt z ludźmi zajmującymi się w szczególności badaniami historycznymi.
Laudator zwrócił uwagę, że w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie znajduje się korespondencja kleryka, a potem księdza Jana Kopca z kard. Karolem Wojtyłą. – Te listy są świadectwem wiary, nadziei i miłości księdza biskupa od lat seminaryjnych – napisał ks. prof. Jacek Urban zaznaczając, że bp Jan Kopiec pozostawał w bliskiej relacji z patronem uniwersytetu także po 16 października 1978 r., kiedy ówczesny metropolita krakowski został biskupem Rzymu.
– Ks. bp Jan Kopiec jest bardzo krakowski – zauważył ks. prof. Urban wskazując na fakt, że ordynariusz gliwicki święcenia kapłańskie przyjął z rąk bp Franciszka Jopa, który przeprowadził Kościół krakowski po śmierci kard. Adama Sapiehy i internowaniu abp. Eugeniusza Baziaka. Od lat 70. XX w. bp Jan Kopiec związany jest z krakowskim środowiskiem naukowym. To z jego inicjatywy i aktywności w Polskim Towarzystwie Teologicznym w Krakowie zrodziła się idea corocznych zjazdów historyków Kościoła z całej Polski. Każdego roku, 1 maja, w katedrze wawelskiej świętuje rocznicę swoich święceń kapłańskich. Z Uniwersytetem Papieskim Jana Pawła II związany jest przez udział w licznych konferencjach i poprzez recenzje prac naukowych.
Po wręczeniu dyplomu i złożeniu gratulacji przez władze uczelni, Laureat wygłosił wykład doktorski, w którym zwrócił uwagę, że w dziejach ludzkości nie ma przypadków, a zadaniem historyka jest umiejętność poszukiwania sensu w poszczególnych wydarzeniach. – Historyk, z różnych okruchów, które przeszłość i ludzka działalność pozostawiły ma za zadanie wydobyć pewien logiczny układ, dzięki któremu ludzkość idzie do przodu, dzięki czemu jesteśmy bardziej dojrzali, coraz lepiej rozumiemy swoje miejsce w konkretnym momencie naszych dziejów – mówił bp Jan Kopiec i dodawał, że badanie tego, co zostawili nam nasi poprzednicy i próba wejścia w ich sposób myślenia, odkrywanie tego, co nie zawsze w sposób jasny jest przed nami odkryte przynosi historykowi dużo radości, ale także zostawia różne pułapki.
Odwołując się do sentencji „historia magistra vitae est” – „historia nauczycielką życia”, bp Jan Kopiec zauważył, że z historii wyciągamy ważne przesłanki jak zachowywać się dziś. – Bóg daje nam wielkie dobra, daje nam swoje orędzie, tłumaczy kim jesteśmy w tym świecie i co do nas należy. Bóg nas oświeca, daje inspiracje, ale żąda od człowieka odpowiedzi, żąda współpracy – mówił bp Jan Kopiec podkreślając, że zadaniem historyka jest umiejętne wydobycie tego, co dla człowieka wynika z wielkiego procesu historycznego, w którym historia ludzka łączy się z historią świętą.
Jan Kopiec urodził się 18 grudnia 1947 r. w Zabrzu. W 1965 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego Śląska Opolskiego w Nysie. Święcenia kapłańskie otrzymał z rąk bp. Franciszka Jopa 30 kwietnia 1972 r. w katedrze opolskiej. W 1977 r. uzyskał magisterium z teologii na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1982 r. uzyskał stopień doktora teologii w zakresie historii Kościoła na KUL.
Wykładał historię Kościoła w Wyższym Seminarium Duchownym Śląska Opolskiego w Nysie, Diecezjalnym Instytucie Teologiczno-Pastoralnym w Opolu (Filia Wydziału Teologicznego KUL), Misyjnym Wyższym Seminarium Duchownym Księży Werbistów w Nysie. W latach 1982-1984 pełnił obowiązki prefekta w Wyższym Seminarium Duchownym, a w roku akademickim 1985/86 był wicerektorem tegoż seminarium. W roku akademickim 1984/85 prowadził kwerendę w Archiwum Watykańskim, pogłębiając jednocześnie studia z zakresu archiwistyki kościelnej w Scuola Vaticana di Paleografia, Diplomatica ed Archivistica. W 1986 r. otrzymał nominację na dyrektora Archiwum Diecezjalnego w Opolu.
Od chwili utworzenia Uniwersytetu Opolskiego z Wydziałem Teologicznym w 1994 r. został zatrudniony w Katedrze Historii Kościoła i Patrologii na stanowisku adiunkta. W 1998 roku ukończył przewód habilitacyjny na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. 7 lipca 2000 r. Rektor Uniwersytetu Opolskiego zamianował go profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Teologicznym tegoż Uniwersytetu. 17 listopada 2003 r. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej nadał mu tytuł profesora nauk teologicznych. Od 1 października 2006 r. pełni obowiązki kierownika Katedry Historii Kościoła i Patrologii. W 2008 r. został nominowany na stanowisko profesora zwyczajnego.
Zainteresowania naukowe honorowego doktora koncentrują się na następujących zagadnieniach: diecezja wrocławska po Soborze Trydenckim; dzieje Kościoła na Śląsku Opolskim; przeszłość nuncjatury papieskiej w Polsce, zwłaszcza w początkach XVIII w., co związane jest z edycją akt nuncjuszy Juliusza Piazzy, Mikołaja Spinoli i Benedykta Odescalchi-Erby (lata 1706–1712); osobną dziedziną dociekań naukowych są badania biografistyczne, głównie biskupów wrocławskich i duchowieństwa śląskiego. Dorobek naukowy bp Kopca obejmuje 15 prac zwartych, 560 artykułów naukowych oraz ponad 260 tekstów popularnonaukowych. Ponadto wypromował 9 doktorów i 66 magistrów oraz brał udział w charakterze recenzenta w 15 przewodach habilitacyjnych oraz 21 doktorskich.
5 grudnia 1992 r. został mianowany przez papieża Jana Pawła II biskupem pomocniczym diecezji opolskiej. Decyzją papieża Benedykta XVI 29 grudnia 2011 r. został mianowany biskupem gliwickim. Uroczysty ingres do katedry w Gliwicach miał miejsce 28 stycznia 2012 roku.
Bp Jan Kopiec w ramach Konferencji Episkopatu Polski jest Przewodniczącym Zespołu ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Niemiec, członkiem Rady Naukowej i Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego, a także delegatem KEP ds. Stowarzyszenia Archiwistów Kościelnych. Jest również członkiem watykańskiej Sekcji Nauk Historycznych Komisji Nauki Wiary.
