Wydawać się może, że obecna edukacja to tylko przekazywanie informacji i dbanie o jak najwyższe wyniki z wiedzy ogólnej. Szkoły katolickie, oprócz tych elementów dbają także o aspekt duchowy edukacji dzieci i młodzieży od przedszkoli, aż po studia.

Nie tylko dbanie o wyniki

– W centrum edukacji katolickiej zawsze stoi człowiek jako osoba, czyli istota cielesno-duchowa, obdarzona godnością i sumieniem. Naszym celem jest nie tylko przygotowanie ucznia do egzaminów, ale przede wszystkim towarzyszenie mu w rozwoju jako osoby — podkreśla ks. Łukasz Jachymiak, dyrektor Centrum Edukacyjnego Archidiecezji Krakowskiej.

Codzienność w takich placówkach wypełniona jest troską o integralne wychowanie – z szacunkiem, odpowiedzialnością, empatią. – Najbardziej cenię to, że oprócz wiedzy szkolnej, duży nacisk kładziono na wychowanie w wartościach aksjologicznych. Edukacja katolicka uczyła mnie patrzenia na drugiego człowieka z życzliwością i otwartością, ale też ze współodpowiedzialnością i godnością – niezależnie kim jest ten drugi człowiek, ma swoją wartość w oczach Boga i naszych też powinien mieć tę samą wartość – mówi absolwentka Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Katolickie placówki nie działają w oderwaniu od rodzin i środowiska lokalnego – wręcz przeciwnie, tworzą wspólnotę wychowawczą, w której rodzice i nauczyciele mają wspólny cel. – Szkoła katolicka jest wspólnotą uczniów, nauczycieli i rodziców, a nie tylko instytucją edukacyjną. Wszyscy są w nią zaangażowani jako osoby, nie jako funkcje. Ta współpraca warunkuje wszystko. W procesie edukacyjnym zdarzają się trudne sytuacje i wtedy bardzo ważna jest otwartość rodziców. Cieszy nas, że rodzice chcą z nami współpracować, podejmować trudne rozmowy, wspólnie szukać rozwiązań. To kluczowe dla rozwoju ucznia i szkoły. – mówi ks. Jachymiak. – Budujące jest też zaangażowanie społeczności, kiedy trzeba zorganizować pomoc, kiermasz czy zbiórkę, uczniowie i rodzice działają razem. Patronem naszych szkół jest Caritas Archidiecezji Krakowskiej, co jeszcze mocniej zobowiązuje nas do życia duchem miłosierdzia i niesienia dobra innym – dodaje.

Kształtowanie wartości od najmłodszych lat

W katolickich szkołach równie ważne jak edukacja jest kształtowanie sumienia i nauczanie wiary. Ks. Stanisław Czernik, dyrektor Katolickiego Centrum Edukacyjnego Caritas Archidiecezji Krakowskiej (KCECAK), zauważa, że zadaniem tych szkół nie jest wyłącznie przygotowanie ucznia do życia zawodowego. – Edukacja katolicka nie zamyka się tylko na osiągnięcia, ale wychodzi poza mury szkoły. Jest formacją człowieka ku wartościom. Wspiera rodzinę w wychowaniu i uczy dojrzałego przeżywania wolności – mówi.

Absolwentka jednej z krakowskich szkół katolickich potwierdza, że wyniosła wiele wartości właśnie dzięki takiej edukacji. – Przede wszystkim szacunek dla innych, odpowiedzialność za własne czyny, a także potrzebę życia w zgodzie z własnym sumieniem. Nauczyłam się także, jak ważne są wiara, nadzieja i miłość – miłość do bliźniego, taka w codzienności – wspomina.

Ks. Łukasz Jachymiak wyjaśnia, jakimi wartościami kieruje się prowadzona przez niego szkoła. – To przede wszystkim: Bóg, honor, ojczyzna i rodzina. Szkoły zlokalizowane przy ul. Pędzichów 13 od dawna określane są mianem Szkół Świętej Rodziny z Nazaretu. Towarzyszy im głębokie przesłanie zaczerpnięte od św. Jana Pawła II. Kiedy jeszcze jako kard. Wojtyła odwiedził szkołę i kioski prezentek, powiedział, że na szkołę trzeba patrzeć jak na poszerzony dom rodzinny. To przemówienie stało się wyjątkowym mottem dla naszych szkół – dodaje.

Szkoły katolickie znajdują się na terenie całej Archidiecezji Krakowskiej. Jest ich około pięćdziesięciu. – Z ramienia organu prowadzącego opiekuję się również szkołą katolicką w Rabce, która również nosi patronat Świętej Rodziny z Nazaretu. Staramy się tworzyć atmosferę poszerzonego domu – miejsca, gdzie uczniowie, nauczyciele i rodzice budują wspólnotę. Zależy nam na tym, by szkoła nie była tylko miejscem zdobywania wiedzy, ale wspólnotą, jak w rodzinie, zjednoczoną przez wspólne wartości: wiarę w Boga, miłość do ojczyzny i przywiązanie do rodziny – mówi dyrektor.

Dzień w szkole katolickiej

Oprócz dwóch lekcji katechezy w tygodniu dzieci i młodzież modlą się również w innych momentach dnia. – Każdą lekcję rozpoczynamy modlitwą. Raz w tygodniu uczniowie uczestniczą we Mszy św. w szkolnej kaplicy lub w pobliskim kościele. To czas szczególnej bliskości z Jezusem. – Nauczyciele również przywiązują dużą wagę do duchowości młodych – mówi ks. Jachymiak. Wyróżnikiem szkół katolickich są też właśnie pedagodzy, którzy sami żyją wartościami, które przekazują uczniom. Ich postawa jest świadectwem wiary. Podkreśla to również dyrektor KCECAK. – Oferujemy nauczanie w duchu wartości chrześcijańskich. W centrum jest zawsze człowiek – nie ideologia, nie system. Człowiek, który ma swoją godność i który ma się rozwijać w prawdzie — mówi ks. Czernik.

Szkoły katolickie prowadzą swój akademicki zgodnie z kalendarzem liturgicznym, tzn. przeżywają Adwent, Wielki Post, święta kościelne i okresy zwykłe jako czas formacyjny. – Organizujemy rekolekcje, pielgrzymki, a gdy pojawiają się trudne sytuacje w życiu uczniów czy rodzin, gromadzimy się na modlitwie i sprawujemy Msze św. w ich intencji — dzieli ks. Łukasz Jachymiak, wskazując na to, iż uczniowie sami chcą łączyć się z Bogiem. – Młodzież chętnie korzysta z sakramentu pokuty. Niemal co tydzień. Wraz z katechetami angażujemy uczniów w różne inicjatywy. Niedawno uczestniczyliśmy w poście i dniu skupienia dla młodzieży w Centrum św. Jana Pawła II. Współpracujemy z Katolickim Stowarzyszeniem Młodzieży. Korzystamy z ich materiałów formacyjnych – np. uczniowie prowadzili drogę krzyżową na podstawie ich scenariuszy. Dzięki temu myślimy o rozwinięciu duszpasterstwa młodzieży w szkole na stałe. To bardzo ważna część życia szkoły – mówi ksiądz dyrektor.­

Statut szkoły i program wychowawczo-profilaktyczny są zintegrowane z katechezą i innymi aspektami duchowymi, które przekazywane są w duszpasterstwie. Dotyczą wartości takich jak: wiara, wzajemna miłość, praca nad sobą czy życie według przykazań.

Dla wielu uczniów edukacja katolicka staje się nie tylko etapem nauki, ale też ważnym momentem kształtowania tożsamości duchowej. – Miała ogromny wpływ na moje życie, poglądy i relacje z innymi. Pomogła mi ugruntować wiarę. Dała solidne fundamenty do podejmowania życiowych decyzji i nauczyła dostrzegać w codzienności głębszy sens – dzieli się absolwentka UPJPII, która rok temu ukończyła edukację na tej uczelni.

Co dalej?

Ks. Jachymiak wskazuje na największe współczesne wyzwania, stojące przed edukacją i wychowaniem w wierze młodych. – Szkoły katolickie, jako część Kościoła, stają przed podobnymi wyzwaniami jak Kościół – głoszenie Ewangelii w świecie, który często od niej odchodzi. Dziś dominuje pośpiech, koncentracja na tym, co materialne, a szkoła katolicka chce przekazywać coś więcej – wartości duchowe. Szukamy więc metod, które skutecznie trafią do uczniów – korzystamy z nowoczesnych pomocy dydaktycznych, wspieramy się wiedzą psychologiczną. Ale to nie jest łatwe. Owoce takiej pracy często przychodzą z czasem – podkreśla.

Natomiast ks. Stanisław Czernik dodaje, że do wyzwań zaliczyć trzeba też formalności. ­- Ciągłe zmiany ustaw i rozporządzeń. To dotyczy wszystkich szkół, ale wpływa też na nasze placówki. Najbardziej bolesna zmiana to ograniczenie lekcji religii do jednej tygodniowo. My chcemy nadal prowadzić dwie godziny katechezy i robimy to, choć w różnej formie. Te wszystkie „odgórne zawieruchy” nie wpływają dobrze na szkoły – także na katolickie – wyjaśnia.

W obliczu kryzysu autorytetów i zagubienia wartości, katolickie placówki edukacyjne starają się być alternatywą – miejscem, gdzie młody człowiek może nie tylko się rozwijać, ale też znaleźć sens i cel. – Nasza szkoła to miejsce, gdzie nie tylko uczymy matematyki, historii czy języków, ale też rozmawiamy o tym, co to znaczy być człowiekiem, jak podejmować odpowiedzialne decyzje, jak kochać i jak przebaczać – podkreśla ks. Jachymiak.

Ks. Stanisław Czernik zaznacza, że edukacja katolicka, mimo wszelkich trudności i wyzwań, jest wciąż bardzo ważna. – Bo – jak mówi przysłowie – czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci. Jeżeli nie zbudujemy w dzieciach moralnego i duchowego fundamentu, to później będzie coraz trudniej. Szkoła to kluczowy moment w formacji – wskazuje.

Szkoły katolickie działają na terenie całej archidiecezji.

Biuro Prasowe Archidiecezji Krakowskiej