Poradnictwo parafialne ma w Archidiecezji bardzo bogatą tradycję, sięgającą czasów działalności Karola Wojtyły, który jako Metropolia Krakowski w sposób szczególny dbał o rozwój duszpasterstwa rodzin.
Wydział Duszpasterstwa Rodzin Archidiecezji Krakowskiej w ramach swej podstawowej działalności odpowiedzialny jest między innymi za utrzymanie i rozwój Parafialnych Poradni Rodzinnych. Poradnictwo parafialne ma w Archidiecezji bardzo bogatą tradycję, sięgającą czasów działalności Karola Wojtyły, który jako Metropolia Krakowski w sposób szczególny dbał o rozwój duszpasterstwa rodzin. Przejawem tej troski był fakt, że już od chwili objęcia przez niego funkcji Metropolity Krakowskiego, tj. od 1964 r. podjął on działania zmierzające do rozwoju i systematyzacji pracy poradni parafialnych.
W pierwszym etapie powołał diecezjalną instruktorkę poradnictwa rodzinnego, a w kolejnych latach zabiegał o rozwój sieci poradni oraz zapewnienie odpowiedniej i profesjonalnej kadry doradców. Karol Wojtyła od początków tego poradnictwa, a były to czasy tuż po Vaticanum II, zwracał uwagę i podkreślał rolę zaangażowania świeckich w to duszpasterstwo. W pierwotnym założeniu poradnictwo parafialne miało służyć budzeniu świadomości ojcostwa i macierzyństwa, a także prostować obiegowe opnie o współżyciu małżeńskim poprzez: podkreślanie nierozdzielności funkcji jednoczącej i prokreacyjnej aktu seksualnego, uświadamianie zła antykoncepcji, która stanowi „przedsionek” aborcji, podkreślanie znaczenia współpracy małżonków z Bożą łaską, ukazywanie roli okresowej wstrzemięźliwości, a także moralnych zasad regulacji poczęć (W. Gasidło 1988, s. 97)[1]. Doświadczenia krakowskie poradnictwa parafialnego, które służyło zarówno narzeczonym w ramach bezpośredniego przygotowania do Sakramentu Małżeństwa, jak i małżonkom i rodzinom, stanowiło przykład dla innych diecezji Polski. Było ono także swoistym laboratorium i inspiracją dla kluczowego dokumentu Jana Pawła II o zadaniach rodziny w świecie współczesnym – adhortacji apostolskiej Familiaris Consortio z 1981 r., której znaczna część poświęcona jest duszpasterstwu rodzin – jego etapom, strukturom i pracownikom. Z kolei Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin z 2001 r. będące wyraźną odpowiedzią na adhortację Familiaris Consortio, doprecyzowuje organizację duszpasterstwa rodzin w Polsce. Ważna część tego dokumentu poświęcona jest poradnictwu parafialnemu w ramach bezpośredniego przygotowania do Sakramentu Małżeństwa.
Wydział Duszpasterstwa Rodzin Archidiecezji Krakowskiej czerpiąc z kilkudziesięciu lat doświadczeń rozwoju poradnictwa parafialnego, opierając się na myśli Karola Wojtyły, który jako Jan Paweł II nazywany był Papieżem Rodzin z racji wagi jaką przypisywał rodzinie, stara się nieustająco odpowiadać na bieżące wyzwania społeczno-cywilizacyjne, jednocześnie przekazując niezmiennie nauczanie Kościoła na temat małżeństwa i rodziny, czerpiąc również z bogatego pontyfikatu papieża Benedykta XVI oraz aktualnego nauczania papieża Franciszka.
W chwili obecnej w duszpasterstwo rodzin Archidiecezji Krakowskiej zaangażowanych jest ponad 100 doradców, którzy pełnią posługę w około 80 poradniach parafialnych. Doradcy, podobnie jak miało to miejsce w czasach, gdy Metropolitą Krakowskim był Karol Wojtyła, korzystają z programu szkoleń w celu ustawicznego podnoszenia ich kwalifikacji do pracy z narzeczonymi i małżonkami. Program szkoleń został tak przygotowany, by wyposażyć doradców w szeroką wiedzę między innymi z zakresu teologii, prawa kanonicznego, etyki i bioetyki, psychologii, metod rozpoznawania płodności, a także aktualnych wyzwań stojących przed rodzinami, takimi jak problem cyberuzależnień dzieci i młodzieży oraz różnych sytuacji trudnych, z jakimi współcześnie mierzą się małżonkowie i rodziny.
Program szkoleń, nieodpłatny dla doradców z Archidiecezji Krakowskiej, doceniony został przez duszpasterstwa rodzin z całej Polski, a do udziału w szkoleniach zgłosili się także liczni doradcy z innych diecezji. Ponadto, w związku z postępującą cyfryzacją, w ostatnich latach wprowadzony został elektroniczny system zapisów do poradni dla narzeczonych, w celu ułatwienia procesu rejestracji. Wśród innych istotnych zmian jakie obecnie wchodzą w życie i służyć mają poprawie jakości świadczonych usług wskazać należy system hologramów, które od 2023 r. stanowią poświadczenie odbytych spotkań w poradni.
Dodatkowo w celu ujednolicenia warunków pracy doradców, również od 2023 r. wszystkie osoby posługujące w poradniach zostają zatrudnione na podstawie umowy cywilno-prawnej z Fundacją Towarzyszenia Rodzinie, która w tym przypadku pełni rolę operatora Wydziału Duszpasterstwa Rodzin w zakresie obsługi administracyjnej i finansowej systemu bezpośredniego przygotowania do Sakramentu Małżeństwa. Dzięki tej zmianie doradcy zyskują stabilne i ujednolicone wynagrodzenie za pełnioną posługę, uniezależnione od bieżącej sytuacji finansowej parafii, przy której zlokalizowana jest poradnia.
W związku z powyższymi zmianami, wzorując się na rozwiązaniach z innych diecezji, od 1 stycznia 2023 r. w Archidiecezji Krakowskiej zostaje wprowadzony system opłat dla narzeczonych odbywających trzy obowiązkowe spotkania w poradni w ramach bezpośredniego przygotowania do Sakramentu Małżeństwa. Wysokość opłaty wynosi 180 zł od pary narzeczonych, za trzy odbyte spotkania, a opłata dokonywana jest na etapie rejestracji. Środki z tytułu opłat przeznaczone zostają na wynagrodzenie posługi doradców, zapewnienie obsługi administracyjno-księgowej oraz elektronicznego systemu rejestracji, fundusz szkoleniowy dla doradców, a także materiały dla narzeczonych przekazywane w trakcie spotkań. Głęboko wierzymy, że wprowadzone zmiany są dobre i wpłyną one pozytywnie na funkcjonowanie poradnictwa parafialnego w naszej Archidiecezji, zarówno z perspektywy narzeczonych jak i samych doradców życia rodzinnego.
[1] Gasidło W., 1988, Kościół Krakowski w służbie rodzinie w latach pasterzowania Karola Wojtyły, [w:] T. Pieronek, R.M. Zawadzki (red.) Karol Wojtyła jako Biskup Krakowski, Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków, s. 97.