W Auli krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych przy Placu Matejki 13 odbyła się prezentacja książki „Bezbronne piękno” ks. Juliana Carrona. W spotkaniu, oprócz autora książki, wzięli udział: metropolita krakowski Marek Jędraszewski oraz ks. dr hab. Robert Józef Woźniak z Katedry Antropologii Teologicznej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Prezentację poprzedził koncert fortepianowy Krzysztofa Książka. Rektor Akademii Sztuk Pięknych prof. Stanosław Tabisz w uznaniu zasług arcybiskupa dla świata akademickiego wręczył metropolicie krakowskiemu medal 200-lecia uczelni.
„Bezbronne piękno” jest zbiorem refleksji podejmowanych przez ks. Juliána Carróna, począwszy od 2005 r., kiedy został on wybrany przewodniczącym Bractwa Comunione e Liberazione. Teksty składające się na książkę powstały z okazji różnych wydarzeń. Zostały na nowo opracowane i uporządkowane, by w sposób systematyczny ukazać etapy drogi jej autora. W okresie tym starał się on pogłębić treść chrześcijańskiego orędzia wobec naglących potrzeb współczesnego człowieka. Publikacja ukazuje przykład ludzkiego doświadczenia, proponując je każdemu, kto poszukuje właściwych racji do tego, by budować przestrzenie wolności i współegzystencji w pluralistycznym społeczeństwie –przeżywającym głęboki kryzys, który zakwestionował postrzeganie rzeczywistości jako pozytywnej.
Sformułowanie „bezbronne piękno” pochodzi z jednego z zamieszczonych w książce artykułów – opublikowanego w 2015 r. po zamachach w paryskiej redakcji pisma „Charlie Hebdo”. Ks. Carron na zakończenie swojego tekstu, nawiązując do słów papieża Franciszka zachęcającego chrześcijan do pielęgnowania pragnienia świadectwa, postawił pytanie: „Jednak czy my, chrześcijanie, wciąż wierzymy, że dana nam wiara potrafi pociągnąć fascynującą siłą swojego bezbronnego piękna tych, których spotykamy?”.
Arcybiskup Marek Jędraszewski wygłosił wykład, w którym zarysował zapowiadające książkę tło. Odwołał się do eseju Leszka Kołakowskiego „Ośmieszony Jezus”, który choć pisany do szuflady w latach 80. ubiegłego wieku, za sprawą córki filozofa, został opublikowany rok przed „Bezbronnym pięknem”. Kołakowski prezentuje w nim stan ducha współczesnej Europy i kondycję chrześcijaństwa: „W wykształconych lub pół-wykształconych klasach naszych społeczeństw być chrześcijaninem to wstyd – nawet nie dlatego, że chrześcijaństwo nie cieszy się intelektualnym szacunkiem, lecz dlatego, że jest to moralnie śmieszne”. Drugim kontekstem jest apostolska adhortacja Jana Pawła II „Eclessia in Europa”, w której papież 28 czerwca 2003 roku opisał europejską duchowość: „Wszędzie zachodzi potrzeba nowego głoszenia Ewangelii — również tym, którzy są już ochrzczeni. Wielu współczesnych Europejczyków sądzi, że wie, co to jest chrześcijaństwo, ale w rzeczywistości go nie zna. Często nawet podstawy i najbardziej zasadnicze pojęcia chrześcijaństwa nie są już znane. Wielu ochrzczonych żyje tak, jakby Chrystus nie istniał; powtarza się gesty i znaki związane z wiarą, zwłaszcza w praktykach religijnych, ale nie odpowiada im rzeczywista akceptacja treści wiary i przylgnięcie do Osoby Jezusa. Miejsce pewności wielkich prawd wiary u wielu ludzi zajęło niejasne i mało zobowiązujące uczucie religijne; szerzą się różne formy agnostycyzmu i praktycznego ateizmu, które przyczyniają się do pogłębienia rozdźwięku między wiarą a życiem; wielu uległo duchowi immanentystycznego humanizmu, który osłabił ich wiarę, prowadząc niestety często do jej całkowitego porzucenia; jesteśmy świadkami swego rodzaju sekularystycznej interpretacji wiary chrześcijańskiej, która powoduje jej erozję i z którą wiąże się głęboki kryzys sumienia i praktyki moralności chrześcijańskiej.”
– Te dwie wielkie wypowiedzi są w moim przekonaniu pewnym tłem tego, co znajdujemy w książce ks. profesora, dlatego, że jej ostatecznym przesłaniem jest to, że Chrystus jako piękno, trafił do naszych serc. (…) Trzeba odpowiedzieć na sytuację współczesnego świata, a zwłaszcza Europy, gdzie spotykamy ośmieszonego Chrystusa, jak również zacząć żyć w taki sposób, który uznaje że Chrystus jest, był i będzie i dotrzeć do tego przez doświadczenie piękna.
Kończąc wykład, metropolita nawiązał do spotkania, jakie odbył dzień wcześniej z dziewicami konsekrowanymi, których świadectwo życia i postawa moralna są potwierdzeniem tez zawartych w publikacji ks. Carrona.
– Tło, które zapowiadało książkę i potwierdzenie zawartych w niej tez z wczorajszego spotkania, to świadectwo mądrości i głębi tego, co możemy znaleźć dziele ks. profesora. – zakończył.
Ks. prof. Robert Woźniak podkreślił trzy fakty, odnoszące się do książki „Bezbronne piękno”: aktualność jej przesłania, zawartą w niej koncepcję wolności i przemyślenia na temat „ja”.
– Ta książka przychodzi naprawdę w odpowiednim czasie. Od miesiąca przeżywałem razem z moją rodziną chorobę sąsiadki, która wczoraj zmarła (…) Pan Bóg pokonał mnie i moją modlitwę, chcąc mnie czegoś nauczyć. Dobrze jest przegrać czasem z Bogiem, zwłaszcza kiedy czegoś się nie rozumie, kiedy staje się przed trudną sytuacją (…) Moje osobiste doświadczenia nałożyły się na wielki kryzys: co będzie z naszą cywilizacją? Co będzie z Kościołem?
Profesor Woźniak zwrócił uwagę, że Jezus podążał drogą bezbronnego piękna. Odwołał się do przykładu Karola Wojtyły, który porzucił aktorską karierę i postanowił zostać księdzem. W dziele „Brat naszego Boga”, przyszły papież włożył w usta Alberta Chmielowskiego wyznanie: „Natrudziłeś się w każdym z nich. Zmęczyłeś się śmiertelnie. Wyniszczyli Cię – To się nazywa Miłosierdzie. Przy tym pozostałeś piękny. Najpiękniejszy z synów ludzkich. Takie piękno nie powtórzyło się już nigdy później – O, jakież trudne piękno, jak trudne. Takie piękno nazywa się Miłosierdzie.”
– Ksiądz Carron potwierdził, że bezbronne piękno wpisane jest w samo serce Ewangelii. Zwyciężamy wtedy, kiedy wybieramy bezbronność, piękno i te argumenty, które nie szukają żadnego typu potwierdzenia (…) Bezbronne piękno to podążanie za Chrystusem (…) nasz wolny wybór przeznaczenia, które Jezus w wolny sposób wybrał sam dla siebie.
Odnosząc się do zagadnienia wolności, powtórzył za ks. Carronem, że jest to największa wartość, jaką podarował człowiekowi Bóg. Wolność w „Bezbronnym pięknie” połączona jest z rozumem i miłością. Ks. Woźniak zauważył również, że w książce zawarta jest odpowiedź na pytanie, co robić, aby pokonać ból istnienia.
– Dla Żyda i chrześcijanina nie istnieje odseparowane od innych „ja” (…) „Ja” staje się sobą, kiedy jestem zdolny przyjąć siebie jako dar od innego i kiedy jestem w stanie dać mu siebie.
Ks. Julian Carron, nawiązując do faktu, ze książka prezentowana była w różnych środowiskach, podkreślił, że można rozmawiać z wieloma osobami na temat wiary i dostrzec, że wszyscy stoją wobec podobnych wyzwań i problemów. Z tego powodu każdy chrześcijanin jest szczególnie powołany do odważnego dialogu na temat fundamentalnych wartości.
– Jeśli nie uda nam się zbudować mostów, będzie nam coraz trudniej żyć. Zgodziłem się na publikację książki, będąc przekonany, że ukażę w niej wkład chrześcijaństwa w sytuację, w jakiej znalazła się wielokulturowa Europa.
Prelegent zaznaczył, że wartości oddzielone od swoich chrześcijańskich korzeni stają się pustymi słowami i nic nieznaczącymi wyblakłymi sloganami. Kryzys współczesnej Europy wymusza stawianie pytań, aby zrozumieć bez jakich czynników może dojść do jego pogłębienia.
– Wcielona prawda może rzucić wyzwanie rozumowi i stworzyć wspólne przestrzenie dialogu. To nasze wspólne wyzwanie. Czy współczesny Europejczyk może wierzyć w Chrystusa? (…) Piękno jest odblaskiem prawdy. Co zrobił Bóg, aby ukazać piękno? Posłał swojego Syna, odarł Go z Boskiej natury, aby móc w Jego pięknie świadczyć o piękności życia. To nie przeszłość. Mając łaskę wiary, jesteśmy powołani do świadczenia, że można żyć pełnią, odpowiadając na pragnienie piękna, które mamy w sobie.
Dodał, że jeśli każdy z nas właściwie i głęboko przeżywa swoją wiarę, może wnieść cenny wkład dla świata w budowanie przestrzeni piękna, prawdy, miłości i dialogu.
Książka „Bezbronne piękno” (org. „La bellezza disarmata”) ukazała się we Włoszech w 2015 r. i została dotąd przetłumaczona na język francuski, angielski, portugalski, hiszpański, niemiecki i arabski. Prezentacje książki odbyły się już w wielu miastach we Włoszech oraz na świecie, m.in. na uniwersytetach w Waszyngtonie i Cambridge, w Barcelonie, Meksyku, Sao Paulo a ostatnio także w Bibliotece Aleksandryjskiej w Egipcie.
Ks. Carron mówi w swojej książce o „upadku oczywistości”. Rzeczy, które wcześniej z pozoru były dla wszystkich oczywiste, teraz już takie nie są. Wymagają zatem ponownego przyjrzenia się im i zastanowienia, w jaki sposób można oferować je współczesnemu społeczeństwu, zwłaszcza młodym.
Zasadniczym tematem, podejmowanym przez autora, jest kwestia wolności. „Nie ma innego dostępu do prawdy niż przez wolność. Historia jest terenem dialogu w wolności, co jednak nie powinno oznaczać przestrzeni pustej, pozbawionej propozycji życia. Nicością bowiem nie da się żyć. Nikt nie może się ostać, zachowywać konstruktywnej relacji z rzeczywistością, nie mając czegoś, dla czego warto żyć” – zauważa ks. Carron.
Julián Carrón urodził się w 1950 roku w Navaconcejo (Hiszpania). Święcenia otrzymał w 1975 roku. Był wykładowcą na Uniwersytecie Complutense w Madrycie, nauczycielem religii, dyrektorem Kolegium Arcybiskupiego w Madrycie. Po obronie doktoratu z teologii na Wydziale Teologicznym, był profesorem Nowego Testamentu na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu San Dámaso w Madrycie. Pracował jako redaktor naczelny hiszpańskiego wydania międzynarodowego czasopisma „Communio”.
W 2004 roku przeprowadził się do Mediolanu, zaproszony przez ks. Luigiego Giussaniego, by współdzielił z nim odpowiedzialność prowadzenia Ruchu Komunia i Wyzwolenie (Comunione e Liberazione). W 2005 roku Centralna Diakonia mianowała go przewodniczącym Bractwa CL, jako następcę księdza Giussaniego. Papieska Rada do spraw Świeckich nominowała go na asystenta kościelnego stowarzyszenia Memores Domini. Obecnie, ks. Carrone Jest wykładowcą teologii na Uniwersytecie Katolickim Sacro Cuore w Mediolanie.
Joanna Folfasińska | Archidiecezja Krakowska
Fot. Joanna Adamik | Archidiecezja Krakowska
Video Katarzyna Katarzyńska | Archidiecezja Krakowska
