Specjaliści prowadzący konserwację ołtarza Wita Stwosza w bazylice Mariackiej w Krakowie rozpoczynają prace przy głównej części ołtarza ze sceną Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny. To arcydzieło późnego gotyku jest jednym z najwybitniejszych dzieł sztuki i najczęściej podziwianym zabytkiem w Europie.
Specjaliści przewidują, że prace nad główną szafą ołtarza zakończą się na początku 2020 roku.
– Rozpoczynamy konserwację i badania centralnej części ołtarza. Wyzwaniem dla specjalistów jest to, że mierzymy się z najpotężniejszymi rzeźbami całej struktury ołtarzowej, które mają ponad trzy metry wysokości – powiedział dziś w Krakowie dr Jarosław Adamowicz, konserwator dzieł sztuki, kierujący pracami przy ołtarzu Wita Stwosza.
Jak wyjaśniał, największe rzeźby ze sceny głównej ołtarza nie mogą być transportowane ani analizowane w warunkach studyjnych, dlatego wszystkie prace będą wykonywane na miejscu. – Stworzone zostały specjalne platformy w części frontowej przed ołtarzem i te największe rzeźby zostały tylko wysunięte z obszaru samej szafy na platformy. Tam znajdują się stanowiska naszej pracy – powiedział konserwator. – Dzięki temu mieszkańcy i turyści będą mogli patrzeć jak pracujemy – dodał Adamowicz.
Specjaliści podczas prowadzonych prac będą zajmować się rozpoznaniem stanu zachowania samej struktury drewna, usuwaniem przemalowań, które zasłaniają pierwotną kolorystykę gotycką, ale pozostawią warstwy, które nie przysłaniają gotyckiej formy, a zostały dodane np. w XVII wieku. Konserwatorzy nie będą ingerować w strukturę samych rzeźb, ale tylko w ubytki architektoniczne.
Obecnie zakończyły się już prace przy zwieńczeniu ołtarza, konserwacji poddano między innymi dwanaście kwater, które są widoczne, gdy ołtarz jest zamknięty.
Konserwatorzy podkreślają, że prowadzone prace potwierdzają, że zasadnicza część ołtarza, czyli konstrukcja szafy, rzeźby, baldachimy i kolumny oraz elementy, które były uważane za rekonstrukcje XIX-wieczne, są pierwotne.
Do prac przy ołtarzu Wita Stwosza wykorzystywane są najnowsze technologie badawcze, takie jak lasery czy tomograf techniczny. Pozwalają one m.in. ocenić stan zabytkowych rzeźb, zobaczyć ich konstrukcyjne elementy oraz zbadać związki organiczne, które znajdują się na rzeźbach. W pracach uczestniczą specjaliści z Polski a także eksperci z zagranicy: konserwatorzy dzieł sztuki, historycy, fizycy oraz chemicy, dla których zetknięcie się z rzeźbami Wita Stwosza w takiej bliskości jest rzeczą niezwykle atrakcyjną.
Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie rozpoczęły się we wrześniu 2015 roku i potrwają do końca 2021 r. Koszt prac szacuje się na blisko 14 mln zł.
Ołtarz Wita Stwosza powstał w latach 1477-1489. W głównej części ołtarza artysta przedstawił scenę Zaśnięcia Marii Panny w otoczeniu apostołów, a nad tą sceną jej Wniebowzięcie. Na ruchomych skrzydłach ołtarza można zobaczyć Zwiastowanie, Hołd Trzech Króli, Zesłanie Ducha Świętego, a po ich zamknięciu, płaskorzeźby nawiązujące do wydarzeń z życia Marii i Chrystusa. Ołtarz w czasie II wojny światowej został zrabowany przez hitlerowców. Odnaleziono go w Norymberdze. Do Bazyliki Mariackiej powrócił w 1957 r.
KAI
Fot. Joanna Adamik | Archidiecezja Krakowska