Tradycja Liturgii stacyjnej zrodziła się w Rzymie. Przez kilka pierwszych wieków chrześcijaństwa biskup Rzymu nie miał „swojego” kościoła. Katedra biskupa Rzymu została wybudowana dopiero po roku 313 poza terenami zamieszkiwanymi przez chrześcijan. Papież nawiedzał rzymskie kościoły tytularne, by sprawować w nich uroczystą Eucharystię, w której uczestniczyli przedstawiciele wszystkich siedmiu regionów kościelnych Rzymu. Przybycie biskupa Rzymu do lokalnej wspólnoty nadawało Eucharystii szczególnie uroczysty charakter. Drugie „źródło” świątyń stacyjnych to kościoły związane z kultem świętych – szczególnie męczenników.
Liturgiczne „wędrowanie” papieża po rzymskich kościołach nie ograniczało się jedynie do okresu Wielkiego Postu, lecz trwało cały rok obejmując najważniejsze święta i okresy liturgiczne. Tradycja wielkopostnych kościołów stacyjnych była kultywowana w Rzymie aż do początków XIV wieku. Przywrócono ją tam w roku 1979. Liturgię tę podjęło z czasem wiele innych stolic biskupich. Za sprawą abp. Marka Jędraszewskiego, jako ówczesnego metropolity, zaczęto ją sprawować w Łodzi w 2013 r. Obejmując Archidiecezję Krakowską abp Jędraszewski wprowadził ją także pod Wawelem.
Kościołem stacyjnym drugiego wtorku Wielkiego Postu jest bazylika św. Balbiny na Awentynie w Rzymie. Świątynia powstała w miejscu domu św. Balbiny, w którym chrześcijanie gromadzili się na modlitwę. Pod głównym ołtarzem znajduje się urna ze szczątkami św. Balbiny, św. Felicissimusa i innych męczenników. W górnej części ołtarza głównego umiejscowiono fresk „Odkupiciel w chwale pomiędzy świętymi Balbiną, Felicissimo i Kwirynem wraz z papieżem”.
Rzymskiemu kościołowi stacyjnemu drugiego wtorku Wielkiego Postu w Krakowie odpowiada bazylika Świętej Trójcy, która należy do zakonu dominikanów. Współczesna świątynia została wzniesiona na miejscu gotyckiej, która spłonęła podczas pożaru Krakowa w 1850 roku. W tym kościele spowiadała się królowa Bona, która podarowała mu swój ślubny diadem. W prezbiterium znajduje się ołtarz zaprojektowany przez Mariana Pavoniego, obok niego płyta nagrobna księcia Leszka Czarnego. Karol Wojtyła wielokrotnie odwiedzał kościół Świętej Trójcy i modlił się przy grobie św. Jacka Odrowąża. Jako biskup każdego roku odprawiał tu Mszę św. z okazji Tygodnia Ekumenicznego. Jan Paweł II podczas pielgrzymek do ojczyzny dwukrotnie odwiedził ten kościół: w 1991 i 2002 roku.
Duchowość Liturgii stacyjnej koncentruje się wokół trzech elementów. Pierwszy to pokutny charakter celebracji, dzięki któremu można głębiej przeżyć Wielki Post. Uczestnicy „dnia stacyjnego” słuchają Słowa Bożego, trwają na modlitwie, podejmują post, a w czasie celebracji Eucharystii składają ofiarę na potrzebujących. Ci, którzy pielgrzymują do kolejnych kościołów, przebywają również duchową drogę, która zbliża ich do głębszego przeżycia Paschy Pana. Drugim celem jest ukazanie miasta jako „przestrzeni świętej”, bo wierni gromadzą się na liturgii pokutnej w każdej jego dzielnicy. Trzeci aspekt to przybycie biskupa do wspólnoty. Biskup umacnia uczestników Eucharystii w gorliwym podejmowaniu modlitwy, postu, i jałmużny, a jego obecność jest znakiem jedności Kościoła.