Tradycja Liturgii stacyjnej zrodziła się w Rzymie. Przez kilka pierwszych wieków chrześcijaństwa biskup Rzymu nie miał „swojego” kościoła. Katedra biskupa Rzymu została wybudowana dopiero po roku 313 poza terenami zamieszkiwanymi przez chrześcijan. Papież nawiedzał rzymskie kościoły tytularne, by sprawować w nich uroczystą Eucharystię, w której uczestniczyli przedstawiciele wszystkich siedmiu regionów kościelnych Rzymu. Przybycie biskupa Rzymu do lokalnej wspólnoty nadawało Eucharystii szczególnie uroczysty charakter. Drugie „źródło” świątyń stacyjnych to kościoły związane z kultem świętych – szczególnie męczenników.
Liturgiczne „wędrowanie” papieża po rzymskich kościołach nie ograniczało się jedynie do okresu Wielkiego Postu, lecz trwało cały rok obejmując najważniejsze święta i okresy liturgiczne. Tradycja wielkopostnych kościołów stacyjnych była kultywowana w Rzymie aż do początków XIV wieku. Przywrócono ją tam w roku 1979. Liturgię tę podjęło z czasem wiele innych stolic biskupich. Za sprawą abp. Marka Jędraszewskiego, jako ówczesnego metropolity, zaczęto ją sprawować w Łodzi w 2013 r. Obejmując Archidiecezję Krakowską abp Jędraszewski wprowadził ją także pod Wawelem.
Kościołem stacyjnym w poniedziałek III tygodnia Wielkiego Postu jest bazylika św. Marka Ewangelisty w Rzymie. To jeden z najstarszych rzymskich kościołów – jego budowę zlecił papież Marek w 336 roku. Powstał w miejscu, w którym św. Marek spisał swą Ewangelię. Ostatnia gruntowna przebudowa świątyni przypadła między 1654-57 a 1735-50. Jedną z pozostałości z IX wieku jest mozaika, przedstawiająca Chrystusa w otoczeniu świętych.
Rzymskiemu kościołowi stacyjnemu z poniedziałku III tygodnia Wielkiego Postu w Krakowie odpowiada sanktuarium św. Jana Pawła II. Świątynia ma dwa poziomy: kościół relikwii (kościół dolny) oraz kościół górny. Obok świątyni zbudowano wieżę widokową. W głównym ołtarzu dolnego kościoła widnieje obraz przedstawiający Jana Pawła II w otoczeniu polskich świętych, wyniesionych przez papieża Polaka na ołtarze. Są to m.in.: Jan z Dukli, Rafał Kalinowski, Kinga, Brat Albert, Królowa Jadwiga, Siostra Faustyna Kowalska, Edyta Stein, Maksymilian Maria Kolbe, bp Józef Pelczar, Siostra Urszula Ledóchowska. Kościół górny ozdobiony jest niezwykłymi mozaikami o. Marko Rupnika SJ.
Duchowość Liturgii stacyjnej koncentruje się wokół trzech elementów. Pierwszy to pokutny charakter celebracji, dzięki któremu można głębiej przeżyć Wielki Post. Uczestnicy „dnia stacyjnego” słuchają Słowa Bożego, trwają na modlitwie, podejmują post, a w czasie celebracji Eucharystii składają ofiarę na potrzebujących. Ci, którzy pielgrzymują do kolejnych kościołów, przebywają również duchową drogę, która zbliża ich do głębszego przeżycia Paschy Pana. Drugim celem jest ukazanie miasta jako „przestrzeni świętej”, bo wierni gromadzą się na liturgii pokutnej w każdej jego dzielnicy. Trzeci aspekt to przybycie biskupa do wspólnoty. Biskup umacnia uczestników Eucharystii w gorliwym podejmowaniu modlitwy, postu, i jałmużny, a jego obecność jest znakiem jedności Kościoła.