Tradycja Liturgii stacyjnej zrodziła się w Rzymie. Przez kilka pierwszych wieków chrześcijaństwa biskup Rzymu nie miał „swojego” kościoła. Katedra biskupa Rzymu została wybudowana dopiero po roku 313 poza terenami zamieszkiwanymi przez chrześcijan. Papież nawiedzał rzymskie kościoły tytularne, by sprawować w nich uroczystą Eucharystię, w której uczestniczyli przedstawiciele wszystkich siedmiu regionów kościelnych Rzymu. Przybycie biskupa Rzymu do lokalnej wspólnoty nadawało Eucharystii szczególnie uroczysty charakter. Drugie „źródło” świątyń stacyjnych to kościoły związane z kultem świętych – szczególnie męczenników.
Liturgiczne „wędrowanie” papieża po rzymskich kościołach nie ograniczało się jedynie do okresu Wielkiego Postu, lecz trwało cały rok obejmując najważniejsze święta i okresy liturgiczne. Tradycja wielkopostnych kościołów stacyjnych była kultywowana w Rzymie aż do początków XIV wieku. Przywrócono ją tam w roku 1979. Liturgię tę podjęło z czasem wiele innych stolic biskupich. Za sprawą abp. Marka Jędraszewskiego, jako ówczesnego metropolity, zaczęto ją sprawować w Łodzi w 2013 r. Obejmując Archidiecezję Krakowską abp Jędraszewski wprowadził ją także pod Wawelem.
Kościołem stacyjnym w sobotę III tygodnia Wielkiego Postu jest bazylika św. Zuzanny. Świątynia została wzniesiona u podnóża Kwirynału w 800 r. W XV wieku została przebudowana, a w 1603 r. Carlo Maderno wzbogacił ją o monumentalną fasadę, będącą prototypem fasady Bazyliki św. Piotra. Święta Zuzanna urodziła się w rodzinie należącej do najwyższych kręgów rzymskiej arystokracji. Złożyła ślub dziewictwa i sprzeciwiła się rozkazowi cesarza Dioklecjana, który chciał, aby została żoną Maksymina. Z rozkazu Dioklecjana została ścięta we własnym domu.
Rzymskiemu kościołowi stacyjnemu z soboty III tygodnia Wielkiego Postu w Krakowie odpowiada bazylika św. Franciszka. Franciszkanie przybyli do Krakowa w 1237 r. Do budowy świątyni przystąpiono zaraz po najeździe tatarskim, czyli po 1241 roku. Ozdobą kościoła jest jego niezwykła polichromia wykonana przez Stanisława Wyspiańskiego i podkreślająca gotycką architekturę budowli, a także wspaniałe witraże. Wśród nich, nad chórem muzycznym, widnieje ekspresjonistyczne i monumentalne dzieło „Bóg Ojciec wydobywający świat z chaosu”.
Duchowość Liturgii stacyjnej koncentruje się wokół trzech elementów. Pierwszy to pokutny charakter celebracji, dzięki któremu można głębiej przeżyć Wielki Post. Uczestnicy „dnia stacyjnego” słuchają Słowa Bożego, trwają na modlitwie, podejmują post, a w czasie celebracji Eucharystii składają ofiarę na potrzebujących. Ci, którzy pielgrzymują do kolejnych kościołów, przebywają również duchową drogę, która zbliża ich do głębszego przeżycia Paschy Pana. Drugim celem jest ukazanie miasta jako „przestrzeni świętej”, bo wierni gromadzą się na liturgii pokutnej w każdej jego dzielnicy. Trzeci aspekt to przybycie biskupa do wspólnoty. Biskup umacnia uczestników Eucharystii w gorliwym podejmowaniu modlitwy, postu, i jałmużny, a jego obecność jest znakiem jedności Kościoła.