Renowacja ołtarza Wita Stwosza znalazła się wśród 30 projektów - laureatów tegorocznej Nagrody Europa Nostra. Teraz bazylika Mariacka ma szansę na Nagrodę Publiczności. Głosować można do 28 sierpnia na stronie vote.europanostra.org.
Najwyższe europejskie wyróżnienie dla krakowskiej fary
Komisja Europejska i Europa Nostra ogłosiły we wtorek laureatów Europejskiej Nagrody Dziedzictwa w 2023. Wśród 30 nagrodzonych projektów z 21 krajów znalazła się renowacja krakowskiego ołtarza Wita Stwosza. – Ranga Nagrody Europa Nostra 2023 jest bardzo wysoka. To najwyższe europejskie wyróżnienie w dziedzinie kultury, dlatego też nazywane jest europejskim Oscarem w obszarze dziedzictwa kulturowego. Wskazuje na docenienie przez zagranicznych ekspertów pracy parafii Mariackiej, konserwatorów oraz wszystkich osób i instytucji zaangażowanych w projekt konserwacji tego wspaniałego zabytku, jakim jest ołtarz dłuta Wita Stwosza – wyjaśnia dr Marta Woźniak, specjalista ds. komunikacji społecznej parafii Mariackiej.
W uzasadnieniu jury napisało, że „renowacja tego wspaniałego ołtarza jest wyjątkowym i unikalnym osiągnięciem. Skrupulatna konserwacja Ołtarza Wita Stwosza w bazylice Mariackiej, oparta na wnikliwych kwerendach, została przeprowadzona przez fachowców, którzy wykazali się ogromnym szacunkiem i wrażliwością dla oryginalnego dzieła”. – Ta nagroda oznacza, że parafia Mariacka obrała w ostatnim czasie dobry kurs na współpracę z wieloma środowiskami i dzięki temu uzyskała efekt w postaci europejskiego wyróżnienia. To dla parafii Mariackiej i całej Archidiecezji powód do dumy, że możemy być dla Europy niejako wzorcem dbałości o dziedzictwo narodowe – dziedzictwo naszej ojczyzny, dziedzictwo Europy i dziedzictwo świata – ocenia archiprezbiter bazyliki Mariackiej, ks. dr Dariusz Raś.
Ponad 5 lat, kilkudziesięciu specjalistów i wyjątkowe odkrycia
Prace nad ołtarzem dłuta Wita Stwosza trwały ponad 1000 dni. Rozpoczęły się w 2015 r., a odsłonięcie dzieła po konserwacji nastąpiło ponad 5 lat później, w lutym 2021 r. – W proces odnowy ołtarza zaangażowanych było kilkadziesiąt osób. Nie tylko konserwatorzy dzieł sztuki, ale również badacze z zakresu fizyki, chemii, historii sztuki i innych dziedzin naukowych. Podczas prac towarzyszyli nam również eksperci z Polski i z zagranicy, z którymi podczas cyklicznych spotkań prowadzone były ożywione dyskusje na temat technologii i historii obiektu – wyjaśnia Katarzyna Pakuła-Major, konserwator zbiorów artystycznych bazyliki Mariackiej.
Cały proces był niezwykle złożony, ale jak podkreślają specjaliści, największą trudnością była logistyka. – Bazylika funkcjonowała w normalnym trybie – zarówno liturgicznym jak i turystycznym. Nie chcieliśmy, aby prace konserwatorskie zakłóciły ten rytm. Również ze względu na bezpieczeństwo obiektu i utrzymanie stałych warunków mikroklimatycznych podjęliśmy decyzję, że wszystkie prace odbywać się będą na terenie bazyliki – zdradza Pakuła – Major.
Przy tej okazji dokonano także nowych odkryć. Odczytano datę „1486”, znajdującą się u boku św. Jakuba, który podtrzymuje zasypiającą Matkę Bożą. Nie była ona wcześniej znana i opisywana przez badaczy średniowiecznej sztuki, a jest o tyle ważna i ciekawa, że wyprzedza o 3 lata datę poświęcenia samego ołtarza. – Ufamy, że przeprowadzona konserwacja pozwoli przez minimum 50 lat cieszyć się niezmienionym blaskiem ołtarza. Oczywiście cały czas konieczne są cykliczne przeglądy stanu zachowania ołtarza i jego otoczenia – dodaje konserwator zbiorów artystycznych bazyliki Mariackiej.
Historia, która może mieć swoją kontynuację
Nagroda Europa Nostra 2023 to nie jedyne wyróżnienie, na jakie liczyć może krakowska fara. – Zachęcam do głosowania na dalszy ciąg tej pięknej historii związanej z naszą nagrodą. Możemy otrzymać m.in. Nagrodę Publiczności. To coś w rodzaju otrzymania 3 gwiazdek Michelin w dziedzinie kulinariów europejskich. Podczas ceremonii we wrześniu ogłoszony zostanie także laureat Grand Prix, wyłoniony spośród wszystkich wyróżnionych, jednak na tę decyzję nie mamy już wpływu – mówi ks. dr Raś.
Głosować można na stronie vote.europanostra.org Trzeba wskazać 3 z nagrodzonych projektów. Trzeba jednak pamiętać przy tym o kolejności. – Za pierwszy głos otrzymuje się 3 punkty, za drugi – 2, a za trzeci – 1 i na samym końcu te punkty są sumowane, więc niezwykle ważne jest, aby swój pierwszy głos oddać na ołtarz Wita Stwosza. Koniecznym przy głosowaniu jest również podanie swojego adresu e-mail i później potwierdzenie głosu właśnie tą drogą. Z jednego adresu e-mail można zagłosować tylko raz – wyjaśnia dr Marta Woźniak. Głosując, można też podzielić się komentarzem odnoszącym się do wybranego zabytku – laureata. Wyniki plebiscytu publiczności ogłoszone zostaną podczas oficjalnej gali rozdania Nagród Europa Nostra 2023 28 września w Wenecji.