- Ta uroczystość daje wspaniałą sposobność do ponawiania uwielbienia, jakie przystoi okazywać narodzonemu Księciu pokoju, by na nowo usłyszeć radosne orędzie ewangeliczne oraz by za wstawiennictwem Królowej Pokoju wyprosić u Boga nieoceniony dar pokoju - mówił abp Marek Jędraszewski podczas Mszy św. w Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie.

Publikujemy pełną treść homilii Metropolity Krakowskiego:

„Gdy śliczna Panna Syna kołysała,/ z wielkim weselem tak Jemu śpiewała:/ Li li laj, moje Dzieciąteczko,/ li li laj, śliczne Paniąteczko./ Wszystko stworzenie, śpiewaj Panu swemu,/ pomóż radości wielkiej sercu memu./ (…) Nic mi nie mówisz, o Kochanie moje,/ przecież pojmuję w sercu słowa Twoje./ (…) Łączcie się w dziełach, wszystkie ziemskie dzieci,/ Niechaj się miłość w sercu waszym nieci./ Li li laj, wielki Królewiczu,/ li li laj, niebieski Dziedzicu!”.

Nie znamy z imienia i nazwiska autora tej pochodzącej z początków XVIII wieku, przepięknej polskiej kolędy. Jej tekst, przekazywany sobie wtedy w rękopisach, niezwykle wzruszająco mówi o tajemnicy Wcielenia Jednorodzonego Syna Bożego i o miłości, pełnej tkliwości i ciepła, Maryi do swego właśnie narodzonego w grocie betlejemskiej Synka.

W swoim teologicznym przesłaniu tekst ten nawiązuje do powstałych trzynaście wieków wcześniej sformułowań Soboru Efeskiego z 431 roku. W tym bowiem czasie na skutek wystąpienia patriarchy Konstantynopola Nestoriusza powstał wielki spór teologiczny, który po-dzielił cały ówczesny Kościół. Nestoriusz głosił pogląd, według którego w Chrystusie istnieją dwie osoby i dwie natury: ludzka i boska. Wynikało z tego, że Maryja miałaby być matką tylko Chrystusa-człowieka, natomiast nie Chrystusa-Boga. Zebrani na Soborze w Efezie biskupi opowiedzieli się za stanowiskiem św. Cyryla, patriarchy Aleksandrii. Odwołując się do danych Objawienia, stwierdzili, że Chrystus jest jedną Osobą, w której istnieją dwie natury: ludzka i boska. Dlatego też Maryi jako Matce Osoby Chrystusa przysługuje tytuł Theotokos, czyli Bogarodzicy, Bożej Rodzicielki. Kiedy w 1931 roku obchodzono 1500. rocznicę Soboru Efeskiego, papież Pius XI dla jeszcze większego uczczenia Maryi wprowadził do kalendarza liturgicznego Święto Bożego Macierzyństwa, wyznaczając je na dzień 11 października. Po reformie liturgicznej związanej z Soborem Watykańskim Drugim, święto to podniesiono do rangi uroczystości i przeniesiono na dzień 1 stycznia, czyli na ostatni dzień oktawy Bożego Narodzenia. W ten sposób został podkreślony ścisły związek prawdy o Bożym Narodzeniu z prawdą o Bożym Macierzyństwie Maryi.

Ideę tych zmian obszernie wyjaśnił św. Paweł VI w ogłoszonej 2 lutego 1974 roku, w uroczystość Ofiarowania Pańskiego, adhortacji apostolskiej Marialis cultus „o należytym kształtowaniu i rozwijaniu kultu Najświętszej Maryi Panny”. Papież pisał w niej między innymi: „Czas Narodzenia Pańskiego jest jakby przedłużonym wspomnieniem boskiego, dziewicze-go, zbawczego macierzyństwa Tej, której «nienaruszone dziewictwo wydało na ten świat Zbawiciela». Rzeczywiście w uroczystość Narodzenia Pańskiego Kościół, uwielbiając Zbawiciela, czci chwalebną Jego Matkę. W święto Objawienia Pańskiego, obchodząc powszechne powołanie do zbawienia, kontempluje Najświętszą Dziewicę, prawdziwą Stolicę Mądrości i prawdziwą Matkę Króla, która Odkupiciela wszystkich ludów ukazuje Mędrcom, by Go adorowali. W uroczystość Świętej Rodziny Jezusa, Maryi Józefa (niedziela w oktawie Narodzenia Pańskiego) Kościół śledzi ze czcią święte życie, jakie prowadzili w domu nazaretańskim Jezus, Syn Boga i Syn Człowieczy, Jego Matka Maryja i Józef człowiek sprawiedliwy. W opracowanym na nowo układzie okresu Narodzenia istnieje potrzeba, (…) by powszechna uwaga zwróciła się ku odnowionej uroczystości Świętej Bożej Rodzicielki Maryi. Uroczystość ta – wyznaczona, stosownie do dawnego wskazania liturgii miasta Rzymu, na pierwszy dzień stycznia – ma na celu, by przez uroczysty obchód przypomnieć rolę, jaką Maryja spełniła w tej tajemnicy zbawienia i by uczcić szczególną godność, która skutkiem tego przypadła w udziale «Świętej Rodzicielce (…) przez którą zasłużyliśmy (…) przyjąć Sprawcę życia». Nadto ta uroczystość daje wspaniałą sposobność do ponawiania uwielbienia, jakie przystoi okazywać narodzonemu Księciu pokoju, by na nowo usłyszeć radosne orędzie ewangeliczne oraz by za wstawiennictwem Królowej Pokoju wyprosić u Boga nieoceniony dar pokoju. Powodowani tym wszystkim – wobec szczęśliwego zbiegu oktawy Narodzenia Pańskiego z dniem życzeń, początkiem roku – wyznaczyliśmy nań obchód dnia umacniania pokoju w całym świecie, co zyskuje coraz większe uznanie i przynosi już owoce pokoju w duszach wielu ludzi”.

Pisząc to, Paweł VI nawiązywał do swego Listu z 8 grudnia 1967 roku, na mocy którego ustanawiał Światowy Dzień Pokoju, wyznaczony na każdy 1 stycznia. Zaznaczał równocześnie jego ponadkonfesyjny charakter. „Propozycja ustanowienia pierwszego dnia roku «Dniem Pokoju» nie ma być (…) inicjatywą wyłącznie naszą, religijną, to znaczy katolicką; pożądane jest, aby przyłączyli się do niej wszyscy prawdziwi przyjaciele pokoju, jak gdyby była to ich własna inicjatywa, oraz by wyrażała się ona w dowolnych formach, odpowiadających indywidualnemu charakterowi wszystkich, którzy dostrzegają, jak piękne i jak niezbędne dla umocnienia pokoju – tego podstawowego dobra – jest połączenie wszystkich głosów współczesnej ludzkości w jednogłośny chór”.

Dzisiaj, 1 stycznia 2023 roku, obchodzimy 56. Światowy Dzień Pokoju. W opublikowanym na ten Dzień Orędziu papież Franciszek nawiązał najpierw do pandemii Covid-19, a następnie do okrutnej wojny, jaką zgotowała Ukrainie Federacja Rosyjska. W związku z tym dziejowym kataklizmem Papież napisał: „Nie możemy już myśleć tylko o zachowaniu jedynie na-szych osobistych czy narodowych interesów, ale musimy myśleć o sobie w perspektywie dobra wspólnego, w wymiarze wspólnotowym, czyli jako «my», otwarci na powszechne braterstwo. Nie możemy dążyć jedynie do chronienia samych siebie, ale nadszedł czas, abyśmy wszyscy zaangażowali się w uzdrowienie naszego społeczeństwa i naszej planety, tworząc podstawy bardziej sprawiedliwego i pokojowego świata, poważnie zaangażowanego w dążenie do dobra, które byłoby naprawdę wspólne”.

Wraz Bogurodzicą Dziewicą wpatrujemy się zatem dzisiaj w nowo narodzonego Jezusa, Zbawiciela świata, i modlimy się słowami naszej wspaniałej, powstałej pod koniec XVIII wieku kolędy: „Podnieś rękę, Boże Dziecię,/ Błogosław Ojczyznę miłą,/ W dobrych radach, dobrym bycie,/ Wspieraj jej siłę swą siłą,/ Dom nasz i majętność całą,/ I wszystkie wioski z miastami,/ A Słowo ciałem się stało,/ i mieszkało między nami”.

Biuro Prasowe Archidiecezji Krakowskiej