Życie pustelnicze jest formą życia konsekrowanego, które dana osoba prowadzi po kilkuletnim okresie przygotowania duchowego i oficjalnym uznaniu jej za pustelnika przez Kościół katolicki. Życie pustelnicze ma charakter kontemplacyjny i cechuje się równowagą pracy i głębokiego życia duchowego, zwłaszcza modlitwy. Jego celem jest zjednoczenie z Bogiem oraz osiągnięcie pełnej dojrzałości człowieka na tej specyficznej drodze. Życie pustelnicze prowadzone jest w zupełnej samotności. Pustelnik żyje w przygotowanej przez siebie i oddalonej od zabudowań mieszkalnych pustelni. Nie prowadzi działalności duszpasterskiej, ogranicza kontakty z ludźmi do minimum, poświęca się jedynie życiu w samotności, milczeniu i modlitwie ocharakterze kontemplacyjnym.
Formacja do życia pustelniczego trwa 7-10 lat i obejmuje trzy płaszczyzny: 1.psychologiczną, 2. intelektualną, 3. duchową. Celem formacji psychologicznej jest przygotowanie do życia w samotności, osiągnięcie dojrzałości osobistej i pełnej równowagi emocjonalnej. Pustelnik nie pogardza światem, nie ma negatywnego stosunku do nauki, ludzi i społeczeństwa. Nie traktuje życia pustelniczego jako ucieczki i od świata. „Pustelnik jest człowiekiem myślącym, zastanawiającym się, ceniącym sobie twórczy dorobek ludzkości w dziedzinie wiedzy o człowieku. Chce szybko, szybciej niż inni dorosnąć do odpowiedzialności za własne życie, do nadania mu pięknego kształtu” (Krystyna Osińska). Formacja intelektualna polega na studiowaniu podstawowych dzieł z duchowości i teologii, które mają na celu stworzenie intelektualnej bazy do życia głęboko duchowego w samotności. Formacja duchowa obejmuje przede wszystkim naukę i praktykowanie modlitwy kontemplacyjnej w ciszy dwie godziny dziennie (godzinę rano i godzinę wieczorem). Cała formacja ma charakter indywidualny i odbywa się pod kierownictwem osoby odpowiedzialnej za życie pustelnicze w diecezji. Z nią też kandydat na pustelnika ustala zasady uczestnictwa w Eucharystii. Czas trwania formacji ustalany jest indywidualnie w zależności od duchowej dojrzałości kandydata. Po kilkuletnim przygotowaniu kandydat na pustelnika może być dopuszczony do pierwszych ślubów rad ewangelicznych, możliwych do corocznego ponawiania; po następnych kilku latach może złożyć śluby wieczyste. Pustelnik kieruje się indywidualną regułą życia uzgodnioną z osobą odpowiedzialną i zatwierdzoną przez biskupa. Pustelnik utrzymuje się sam, sam także troszczy się o urządzenie swojej pustelni. Minimalnym wiekiem do rozpoczęcia formacji do życiapustelniczego jest 30 lat. Pustelnik podlega władzy biskupa diecezji, który mianuje osobę odpowiedzialną z jej życie w stanie pustelniczym.
Pustelnia w rzeczywistości daje kontemplującemu nieporównane bogactwa: swoje ogołocenie, swoje milczenie, odblask Boga jaki roztacza się w jej prostocie i Boże harmonie kryjące się w jej ubóstwie. Twarda to asceza, jaką pustynia narzuca temu, kto się jej poświęcił, ale asceza o najwyższej skuteczności, gdyż pochodzi z ogołocenia całkowitego. Pustynia odejmuje zmysłom i namiętnościom możliwość różnorodnych zadowoleń, które brudzą i wrażeń, które zaślepiają i wiążą. Jej milczenie izoluje od świata zewnętrznego, a pozostawiając duszy tylko jednostajność cyklów przyrody i regularność życia jakie ona wyznacza, zmusza ją do wejścia w świat wewnętrzny, jakiego przyszła tu szukać. Pustynia jest pełna Boga, odsłania Jego niezmierzoność i prostotę, obdarza Jego milczeniem.
(bł. o. Maria Eugeniusz od Dzieciątka Jezus)
Osoba odpowiedzialna za pustelników w Archidiecezji Krakowskiej:
ks. Andrzej Muszala
ul. św. Marka 10, 31-012 Kraków
muszala@pustelnia.pl